Not: Yazı mühendislik odaklı fakat diğer bölümler de kendileri için bir şeyler bulabilir.

Bu yazı için oldukça geç kaldım ama zararın neresinden dönersen kârdır en azından insanlar seneye yararlanır diyerek yazıyorum.

Yazının aşırı kapsamlı bir rehber veya staj veren yerler listesi değildir. Amaç buradaki telkin ve örneklerle sizin de kendi fırsatınızı keşfedebilmenizi sağlamaktır.

Not: Aksi belirtilmedikçe yazan stajlar maaşlı stajdır.

Kalifiye olmayan bir birinci sınıf öğrencisiyseniz boşuna bu yazıyla vakit kaybetmeyin. Torpiliniz olmadıkça staj bulamazsınız. 2. sınıfta bile staj bulmak çok zor hatta ben 3. sınıfta bile bir sürü red yedim. Ha sonuncusu benim mallığımdı ama C.V.'si boş kişi istediği kadar araştırsın bir yere giremiyor.

Quora isimli bilgi çöplüğünde bu konuda yazılmış şeyler var, biraz eşelemenizi öneririm: https://www.quora.com/topic/Summer-Internships-1

 1- IAESTE Stajı

IAESTE stajının ne olduğunu bu blogta daha önce anlattım. Kaçıranlar ve tekrar izlemek isteyenler için: http://azimliyazar.blogspot.com.tr/2015/12/avrupadaki-staj-maceram.html

IAESTE tüm dünyada mühendislik okuyanların yabancı ülkelerde staj yapmasına yarayan aracı kurum. Erasmus'un mühendis versiyonu diyebiliriz. Kâr amacı gütmez. Sadece stajı ayarladıktan sonra 200 lira harç ödersiniz. Verdikleri ücret sadece barınıp yemek yemenize yeter ama hiç yoktan iyidir. Ve tabii çalışma izni gibi şeylerle onlar uğraşırlar, sizi fazla uğraştırmazlar, tabii ülkeden ülkeye değişir bu.

IAESTE Türkiye sadece okullar aracılığıyla çalışır. İTÜ merkezli ve YTÜ'de de oldukça faal olan bu grup Türkiye'ye gelen yabancı öğrenciler için ter döker ki sonra iyi teklifleri kapıp gitsinler. Fazla teklifleri de Bilkent'e falan gönderirler. (Ekvador devletinden teklif gelmişti) Bilkentten her sene 6 kişi falan gider mesela.

Dolayısıyla bu staj programına katılmak için bölüm sekreterliğinden gelen mesajları bekleyin veya sekretere mail atın bize de teklif gelecek mi diye. Böyle bir duyuru yapılırsa hemen başvurun. (Başvuru ücretsiz, ayrıca her okul tek aday gösterir yani işverenin seçme şansı olmaz.)

 2- Erasmus Stajı

Yukarıdakinden farklı olarak, Erasmus stajını kendiniz ayarlarsınız ve sonra okula gidip "Hacıbeyler ben böyle Avrupa'da bir staj buldum Erasmus bizi fonlasın da orada açlıktan nefesimiz kokmasın." dersiniz. Bu staj için okul önceliği okul not ortalaması yüksek ve daha önce Erasmus yapmamış kişilere verir ama bu staja benim çevremde gidebilen kişi yok, dolayısıyla bu öncelik kuralının bir işe yaradığını sanmıyorum, başvuran gidiyordur herhalde.

Erasmus stajını eğer çok kalifiye biri değilseniz kendiniz bulma ihtimaliniz yok. Torpil yaptıracaksınız. Gidip Almanya'daki dönerciyi yazılım şirketi olarak göstermiyorsunuz buradaki torpil olumsuz bir şey değildir. Kibar versiyonu referanstır. Referans alacak bir tanıdığınız yoksa gidebileceğiniz tek kişi favori hocanızdır. Hocanızın bağlantısı olduğu bir şirkette veya üniversitede çalışabilirsiniz. Fakat favori hocanızın favori öğrencisi olmayabilirsiniz veya bağlantısı olan başka bir hocanın gözüne girmeniz gerekebilir. Tabii bu dalkavuklukla değil kendinizi kanıtlayarak olmalıdır. Henüz okul bitmemişken hocanın bir projesine katılıp nitelikli iş yaparsanız referansı kaparsınız. (Bu tüyo buradan aldım: https://eksisozluk.com/entry/25590998)

Bilkentteki bir hocamdan aldığım tüyoya göre teknik bilgisi olmayan görece alt sınıflardaki bilgisayar mühendisliği öğrencilerinin üniversitelerde araştırma staj bulma ihtimalleri düşük çünkü katkı yapma ihtimalleri düşük. Fakat psikoloji gibi araştırmaları için bilgisayarcıya ihtiyacı olan ve muhtemelen basit konsol programları ve websitesi yazdırmaktan başka bir şey yaptırmayacak alanların lablarına girerek staj bulabilirsiniz. Tabii okul bunları kabul etmeyebilir, bu yüzden birden fazla staj yapmanız gerekebilir. (Benim şu ana kadar Erasmus stajı yapan tek tanıdığım moleküler biyoloji öğrencisiydi ve Hollanda'da yapmıştı.)

Eğer bu plan tutmazsa siz yine de şirketleri ve üniversite hocalarını spam yağmuruna tutun "Bedava çalışacağım okulunuzda şirketinizde, bir kabul mektubu gönderin be elinizi öpem."

 Bu linkte de bir çok erasmus stajı ilanı var. Fakat tabii kabul edilmek için kalifiye olmak gerek:
http://ecs.ihu.edu.gr/co/erasmus/list-erasmus-placement-offers

Bu da var:
http://graduateland.com/

 3- Üniversitelerde Araştırma Programları

Sadece üniversitelerde yapılan programlar. Öğrenci çekmeye çalışan okullarda bulunur. Örnekler: Amerika, Kanada, Singapur, Tayvan. Öğrenciye doymuş okullarda bulunmaz veya girmesi çok zordur. (En bariz örnekler Güney Kore ve Japonya, burada halkın kendisi okumaya can atıyor zaten.)

Amerika'daki birçok okulda bulunur. Google'a "u.s. summer research program .edu computer science" (ya da artık hangi bölümdeyseniz) falan yazarak bulabilirsiniz. Hepsini buraya yazamam, gerçekten çok var.

Not: Araştırma programı değil ama Amerika'daki Türk hocalara mail atarsanız yardımcı olabilirler, en son kısımda yazdım.

Tayvan'da benim bildiğim epey prestijli bir program: http://iasl.iis.sinica.edu.tw/index.htm Gerçi ben başvurduğumda Machine Learning bilmediğim için hoca almadı, not ortalaması beni kurtarmadı. Machine Learning aldıktan sonra da "Ne yapacağım çalışıp ya, tatile çıkayım son tatilim." diyip başvurmadım.

Summer at EPFL: http://ic.epfl.ch/SummerAtEPFL Gelecekteki okuluma staja gelirseniz bir çayımı içmeye beklerim.

NTU (Singapur): http://global.ntu.edu.sg/GMP/gri/Pages/default.aspx

Koç, Türkiye (Gurbetçiler için yurtdışı nasıl olsa :P) : https://vprd.ku.edu.tr/tr/kusrp/home

 Kaust, Suudi Arabistan, her ne kadar bu ülkeden nefret etsem de ve oraya gitmenin ileride başka yerlere giderken sıkıntı yaratabileceğini düşünsem de başka şansınız kalmaz diye ekliyorum: https://www.kaust.edu.sa/internship/home.html Adamların kadrosu iyi, parayı basıp transfer yapmışlar.

Bunun dışında herhangi bir gelişmiş ülke + summer research program yazarak staj arayabilirsiniz.

 4- Araştırma Enstitüleri

Araştırma enstitüleri de üniversiteden bağımsız (gerçi bağımlı da olabilir) araştırma yapar. Ders vermezler. Yüksek lisans ve doktora seçenekleri sunarlar, bu durumda kişi o enstitüde maaşla çalışır ve yakınlarda bir üniversitenin diplomasını alır. Ülkemizden örnek: TUBİTAK

Bildiğim birkaç araştırma enstitüsü:

 Frauhofer, Almanya: https://www.iis.fraunhofer.de/en/jobs/studierende/jobs.html
Burası bayağı sağlam bir yerdir ve maillere mutlaka döner. Bilkent'ten her yıl birkaç kişi gider, gerçi bunlar enstitünün Bilkent'e yolladığı teklifler aracılığıyla gider ama olsun. Staj ilanlarındaki gerekliliklere uyuyorsanız kendi başınıza da gidebilirsiniz.

Xerox, Fransa: http://www.xrce.xerox.com/About-XRCE/Internships

 Graz Know Center, Avusturya: http://www.know-center.tugraz.at/en/career/
Bu ibişler beni reddetmişlerdi ama teklifleri çok cazipti, o yüzden yazıyorum. Ayda 800 euro ödüyorlardı. Yalnız career kısmında stajer ilanı göremedim, kendiniz mail atıp sorun.

 Planck Institute, Almanya : Burada birden fazla alan var, size uygun olanında stajer alıyorlar mı araştırın: https://www.neuro.mpg.de/21842/praktika

Yine Google'a [X ülkesi] Research Institute Internship [X bölümü] yazarak değişik şeyler deneyebilirsiniz.

 5- Şirketler

Büyük şirketlerin kendine has seçim kriterleri ve ilginç mülakat teknikleri vardır. Bu yazı bunlarla alakalı olmadığı için bu kısmı geçiyorum. Zaten böyle şirketlere gidecek adamın burada işi ne :P

Onun dışında yukarıda Erasmus kısmına koyduğum linki tekrarlayayım: http://ecs.ihu.edu.gr/co/erasmus/list-erasmus-placement-offers

 6- Bedava hatta üzerine para vererek staj yapmak

Bu konuda en ünlüsü AIESEC. Yapan bir tane tanıdığım vardı, Sırbistandaydı ve bir odada bir sürü kişi yatıyorduk ve pek eğlenceli değildi demişti. Ama güzel anıları olanlar da vardır elbet, ben pek araştırmadım. Çin'e gönüllü olarak çocuklara bir şey öğretmek için (staj değil) giden arkadaşlarım oldu onlar memnundu.

Litvanya'nın şanlı Litvanya kültürünü yaşatmak için şöyle bir programı var: http://www.vdu.lt/en/studies/internships/summer-internship-programme-sip/
Gerçi bu senekinin başvuru tarihi geçmiş ama seneye "2018 vdu internship" diye aratarak bulabilirsiniz.

Avrupa'nın aksine Amerika'da bir çok hoca gönüllü stajer almaktadır. Para falan vermezler tabii ama en azından iş verirler, iyi çalışırsanız referans mektubu da yazarsanız. Üstelik C.V.'nizde Amerika'daki en kral üniversitelerden birinde çalıştığınız gözükür. Not ortalaması 3-3.30 arası olan ve programlama konusunda da o kadar yardırmamış bir arkadaşım Georgia Tech'e gitti bu sayede. (Georgia Tech Amerika'da ilk 10'da) Ha sonra doktoraya oraya başvurunca red yedi o ayrı mesele.

Amerika'da Türk hocalara mail atmanız bu yollu bir staj bulma konusunda şansınızı arttıracaktır.

*

Stajı bulduktan sonra çok önemli bir nokta C.V. ve Niyet mektubu yazmaktır. C.V.'nin süslü püslü olması pek bir işe yaramaz, önemli olan bir şeyler yapmış olmanız. Niyet mektubu da aynı şekilde. Yalnız benim daha önce yaptığım çok önemli bir hatadan bahsedeceğim ki siz yapmayın.

Ben 3. sınıfta tekrar IAESTE stajına başvurdum ve okul bana Avusturya Graz Know-Center'dan gelen teklifi attı. Staj teklifinde yazan: "Şu alanlarda bilgi ve ilgi sahibi olan kişiler bakıyoruz: Web arayüzü (bilgisayar/mobil), interaktif data görüntüleme (grafik çizme), data analizi, bilgisayar grafikleri ve insan bilgisayar etkileşimi. Örnek işler basit bir arayüz tasarlama ve data görüntüsü ekleme veya veritabanından data çağırıp siteye ekleme."

Ben bir önceki yıl yazın Bolu Linux Yaz Kampına gidip front-end ve back-end websitesi tasarlama öğrenmiştim. Ama üzerine hiç koymamıştım. Bu konuda da çalışmadığımdan C.V.'me bile eklemedim bunları. Niyet mektubuna da "Ben bunları biraz biliyorum ama Data Visualization konusunda çalışmak istiyorum. Doktora falan yapacağım bu staj benim için çok önemli. 3 ay kalabilirim çalışır öğrenirim." falan yazıp göndermiştim.

1- C.V.'me bildiğim şeyleri yazmamak gerizekalılıktı.
2- Data görüntüleme front-end ve back-end websitesi tasarlamakla ilgiliydi. Bunlarsız olmazdı. Burada da cahilliğimi ispatlamıştım.

Adamlar işi bilmeden o işi yapmak isteyen bir mala ayda 800 euro ödemek istemediler haklı olarak.

Sonra ne oldu? Koç üniversitesine başvurdum staj için. İnanamayacaksınız ama konular neredeyse aynı. Ve bana da Avusturya'da yapmak istemediğim için C.V.'me bile yazmadığım konularda iş verdi asistan reis. Aynı işi bu sefer beleşe yaptım. Ha işe olumlu yönden bakarsak başarılı bir üniversite hocasından ortalama bir referans mektubum oldu ve İstanbul'da çok kafa dengi arkadaşlar edindim.

*

Bu yazı da böyleydi arkadaşlar. Hepinizi iyi stajlar.